

Mleko modyfikowane w pierwszym roku życia. Co warto wiedzieć na temat mleka dla niemowląt karmionych butelką?
Zachęcamy do zapoznania się z informacjami na temat żywienia niemowląt w pierwszym roku życia, w tym znaczenia karmienia piersią, wyboru odpowiedniego mleka modyfikowanego oraz różnic w składzie mleka matki, modyfikowanego i krowiego. W artykule przedstawiamy również praktyczne wskazówki dotyczące przygotowania mleka modyfikowanego oraz rolę funkcjonalnych składników, takich jak probiotyki i prebiotyki, wspierających zdrowie dziecka. Informacje zostały opracowane we współpracy z ekspertami, którzy na co dzień zajmują się zdrowiem i żywieniem dzieci, wspierając w podejmowaniu świadomych decyzji dotyczących diety najmłodszych.
Spis treści
Preparaty do żywienia niemowląt. Skład mleka modyfikowanego
Różnice w składzie mleka mamy, mleka modyfikowanego (początkowego i następnego) oraz mleka krowiego
Zasady przygotowywania mleka dla niemowląt. Na co należy zwrócić szczególną uwagę, przygotowując mleko modyfikowane?
Składniki funkcjonalne w mleku modyfikowanym – dlaczego są ważne?
Alternatywy dla mleka – co warto wiedzieć?
Dlaczego warto wybrać mleko następne po 6. miesiącu życia?
Mleko mamy – najlepszy wybór dla niemowlęcia.
Dlaczego warto karmić dziecko piersią przez pierwszych 6 miesięcy życia?

Celem, do którego należy dążyć, jest wyłączne karmienie piersią przez pierwszych 6 miesięcy życia. Częściowe lub krótsze karmienie piersią również jest korzystne. Karmienie piersią powinno być kontynuowane tak długo, jak będzie to pożądane przez matkę i dziecko.1

Towarzystwa naukowe oraz międzynarodowe grupy ekspertów zgodnie zalecają, aby niemowlęta były karmione wyłącznie pokarmem kobiecym przez pierwszych 6 m.ż. (co najmniej przez pełne 4 mies.). Oznacza to, że w tym czasie niemowlę otrzymuje jedynie mleko matki. Nie należy podawać innych płynów (np. wody, soków, mleka modyfikowanego). Wyjątek stanowią witaminy lub leki. Zalecenie wyłącznego karmienia piersią przez pierwszych 6 miesięcy życia odnosi się do całej populacji. U niektórych niemowląt (np. z dużym zapotrzebowaniem na żelazo) korzystne może być wcześniejsze wprowadzenie pokarmów uzupełniających.
Preparaty do żywienia niemowląt. Skład mleka modyfikowanego

Niemowlętom, które nie mogą być karmione naturalnie, należy podawać produkty zastępujące mleko kobiece.

W krajach Unii Europejskiej (UE) skład i wartość odżywczą produktów dla niemowląt reguluje Rozporządzenie Delegowane Komisji Europejskiej 2016/1272.
Dowiedz się więcej na temat rozporządzenia EU 2016/127
Wszystkie preparaty do żywienia niemowląt muszą spełniać wymagania określone w przepisach prawa, które dotyczą np. zawartości energii oraz składników odżywczych. Istnieją jednak duże różnice w opcjonalnych składnikach, takich jak prebiotyki i probiotyki, które nie są wymagane przez prawo.
Klasyfikacja preparatów do żywienia niemowląt:
Mleko modyfikowane początkowe (preparaty do początkowego żywienia niemowląt oznaczone cyfrą 1): przeznaczone do żywienia od urodzenia, jako wyłączny pokarm zaspakajający zapotrzebowanie na wszystkie niezbędne składniki odżywcze w pierwszych 6 miesiącach życia

Mleko modyfikowane następne (preparaty do dalszego żywienia niemowląt oznaczone cyfrą 2): przeznaczone do żywienia po 6 miesiącu życia jako część zróżnicowanej diety, tj. uwzględniając wprowadzanie pokarmów uzupełniających

Skład mleka modyfikowanego – co warto wiedzieć o składnikach mleka dla niemowląt?
Skład mleka następnego jest optymalnie dopasowany do potrzeb starszych niemowląt. Dotyczy to w szczególności składników mineralnych takich jak żelazo i wapń, których zawartość w mleku następnym jest znacznie wyższa niż w mleku początkowym. Ponadto, mleko następne, dzięki odpowiedniemu dopasowaniu zawartości kazeiny względem białek serwatkowych wpływa korzystnie na polepszenie efektu sycącego.
Różnice w składzie mleka mamy, mleka modyfikowanego (początkowego i następnego) oraz mleka krowiego
Poniższa tabela ilustruje skład mleka kobiecego, preparatów do początkowego i preparatów do dalszego żywienia niemowląt oraz mleka krowiego. Zawartość energii i białka w preparatach do początkowego żywienia niemowląt i preparatach do dalszego żywienia niemowląt różni się tylko nieznacznie. Jednakże preparaty do dalszego żywienia mogą zawierać dodatkowo inne węglowodany, poza skrobią również sacharozę lub fruktozę, mogą być również dodawane środki aromatyzujące. HiPP rezygnuje z tych składników, aby nie wpływać negatywnie na rozwój smaku u niemowląt.
Mleko mamy | Mleko początkowe | Mleko nastepne | Mleko krowie | |
Energia (kcal/100 ml) | 66-69 (dojrzałe mleko) | 60-70 | 60-70 | 66 |
Stosunek białek: kazeiny i serwatki | ok. 40:60 | ok. 40:60 | ok. 60:40 | ok. 80:20 |
Węglowodany | laktoza | laktoza i opcjonalnie do 2g/100 ml skrobi | laktoza i opcjonalnie do 2g/100 ml skrobi lub innych węglowodanów | laktoza |
Od kiedy karmić? | od urodzenia | od urodzenia jako wyłączny pokarm | od 6.miesiąca wraz z pokarmami uzupełniającymi | po pierwszym roku |
Ilość wypijanego płynu | zgodnie z zapotrzebowaniem | zgodnie z zapotrzebowaniem | niemowlęta potrzebują około 5 posiłków dziennie; każdy nowo wprowadzony posiłek zastępuje jeden posiłek mleczny | ok. 500 ml po pierwszym roku życia |
Mleko mamy | |
Energia (kcal/100 ml) | 66-69 (dojrzałe mleko) |
Stosunek białek: kazeiny i serwatki | ok. 40:60 |
Węglowodany | laktoza |
Od kiedy karmić? | od urodzenia |
Ilość wypijanego płynu | zgodnie z zapotrzebowaniem |
Mleko początkowe | |
Energia (kcal/100 ml) | 60-70 |
Stosunek białek: kazeiny i serwatki | ok. 40:60 |
Węglowodany | laktoza i opcjonalnie do 2g/100 ml skrobi |
Od kiedy karmić? | od urodzenia jako wyłączny pokarm |
Ilość wypijanego płynu | zgodnie z zapotrzebowaniem |
Mleko następne | |
Energia (kcal/100 ml) | 60-70 |
Stosunek białek: kazeiny i serwatki | ok. 60:40 |
Węglowodany | laktoza i opcjonalnie do 2g/100 ml skrobi lub innych węglowodanów |
Od kiedy karmić? | od 6.miesiąca wraz z pokarmami uzupełniającymi |
Ilość wypijanego płynu | niemowlęta potrzebują około 5 posiłków dziennie; każdy nowo wprowadzony posiłek zastępuje jeden posiłek mleczny |
Mleko krowie | |
Energia (kcal/100 ml) | 66 |
Stosunek białek: kazeiny i serwatki | ok. 80:20 |
Węglowodany | laktoza |
Od kiedy karmić? | po pierwszym roku |
Ilość wypijanego płynu | ok. 500 ml po pierwszym roku życia |
Zapraszamy do obejrzenia wykładu pt. Mleko kozie jako alternatywa dla mleka krowiego, wygłoszonego podczas I Konferencji Naukowej w gospodarstwie ekologicznym HiPP na Warmii.
Wygłosił go specjalista neonatologii dr hab. n. med. Dariusz Gruszfeld, prof. IP CZD, omawiając następujące zagadnienia:
- Czym różni się mleko kozie od krowiego?
- Czy to dobrze że do produkcji modyfikowanego mleka dla niemowląt stosuje się mleko kozie z zachowanym „pierwotnym” stosunkiem białek serwatkowych do kazeiny 20:80?
- Profil aminokwasowy mleka koziego i krowiego w stosunku do mleka kobiecego.
- Czym różni się beta-kazeina A2 od beta-kazeiny A1?
Zasady przygotowywania mleka dla niemowląt. Na co należy zwrócić szczególną uwagę, przygotowując mleko modyfikowane?
Skład mleka modyfikowanego oraz zasady dotyczące higieny produkcji są surowo regulowane przepisami prawa. W celu utrzymania wysokiej jakości, przygotowanie mleka modyfikowanego w szpitalu oraz w domu powinno odbywać się zgodnie z opisem zamieszczonym na opakowaniu.
Jakość wody do przygotowania mleka modyfikowanego
- Do przygotowania mleka modyfikowanego powinna być używana świeża woda pitna. Nie należy używać filtrów wodnych!
- Jeżeli istnieje prawdopodobieństwo, że woda pitna zawiera duże ilości azotanów, ołowiu czy miedzi, do przygotowania mleka należy użyć wody butelkowanej przeznaczonej do przygotowania posiłków dla niemowląt.

Przygotowanie mleka modyfikowanego zgodnie z instrukcją na opakowaniu
Mleko należy przygotowywać zawsze na świeżo, dokładnie odmierzając porcje za pomocą dołączonej do opakowania miarki, podać od razu po przygotowaniu, nieodpitą resztę wylać.

Składniki funkcjonalne w mleku modyfikowanym – dlaczego są ważne?
Oprócz składników obowiązkowych, w mleku modyfikowanym marki premium często znajdują się również opcjonalne składniki funkcjonalne. Należą do nich np. prebiotyki i probiotyki, które naturalnie występują w mleku mamy, dlatego mogą być stosowane w nowoczesnych preparatach do żywienia niemowląt i małych dzieci pod warunkiem, że bezpieczeństwo i korzyści płynące z ich stosowania zostały potwierdzone naukowo – zgodnie ze stanowiskiem ESPGHAN 3.
Zapraszamy do obejrzenia wykładu pt. Mleko modyfikowane z GOS i L. fermentum – bezpieczeństwo i korzyści dla niemowląt wygłoszonego podczas I Konferencji Naukowej w gospodarstwie ekologicznym HiPP na Warmii
Specjalistka neonatologii dr n. med. Iwona Domżalska-Popadiuk, zajmująca się naukowo m.in. zapobieganiem i leczeniem infekcji u noworodków urodzonych ze skrajnie niską masą ciała oraz dalszym rozwojem tych dzieci omówiła zagadnienia:
- Dlaczego warto wzbogacać mleko modyfikowane w prebiotyki i probiotyki korzystnie wpływające na mikrobiotę jelitową niemowląt?
- Jak przebiega proces zasiedlania organizmu dziecka przez mikroorganizmy?
- Jakie są zalety L.fermentum CECT5716?
- Jakie są zalety GOS?
- Jak wpływa na zdrowie dziecka połączenie GOS i L. fermentum CECT5716 w mleku?
- O czym możemy się przekonać z badań klinicznych nad mlekiem zawierającym GOS i L. Fermentum CECT5716?
Kwasy tłuszczowe w mleku modyfikowanym
Dodawanie wartościowych kwasów tłuszczowych LC-PUFA, które wspomagają rozwój mózgu, komórek nerwowych i wzroku4, do mleka dla niemowląt jest wymagane przez prawo od 2020 roku. Zarówno preparaty początkowe, jak i następne muszą zawierać DHA. Mleka początkowe HiPP zawierają dodatkowo również kwas arachidonowy (ARA).
Probiotyki i prebiotyki w mleku dla niemowląt
Wiemy, że prebiotyki i probiotyki korzystnie wpływają na rozwój zdrowej mikrobioty jelitowej, która wspiera nie w pełni dojrzały jeszcze układ odpornościowy niemowlęcia.
Dlatego Firma HiPP, w mleku COMBIOTIK®, stosuje od lat probiotyczne kultury bakterii L. fermentum®, pierwotnie pozyskane z mleka mamy, oraz sprawdzone i przebadane galaktooligosacharydy (GOS), pozyskane z ekologicznej laktozy BIO. Połączenie obydwu składników zostało przebadane naukowo w badaniach klinicznych, które potwierdziły zarówno bezpieczeństwo, jak i korzyści z zastosowania ich w mleku początkowym i następnym. Te korzyści to:
- zwiększona liczba korzystnych bakterii w jelitach 5,6
- bezpieczne i dobrze tolerowane – potwierdzone długoterminowo 7
- istotnie mniej infekcji układu oddechowego 5 – o 26%
- oraz dolnych dróg oddechowych 8 – o 23%
- istotnie mniej biegunek – o 46% 5, o 71% 6
- zwiększona liczba korzystnych bakterii w jelitach 5,6
- bezpieczne i dobrze tolerowane – potwierdzone długoterminowo 7
- istotnie mniej infekcji układu oddechowego 5 – o 26%
- oraz dolnych dróg oddechowych 8 – o 23%
- istotnie mniej biegunek – o 46% 5, o 71% 6
Zachęcamy do zapoznania się z zaletami mleka COMBIOTIK®w artykule:Dlaczego mleko HiPP BIO COMBIOTIK jest tak wyjątkowe?
Alternatywy dla mleka – co warto wiedzieć?
Mleka, napoje roślinne (np. napoje zbożowe) lub niemodyfikowane mleko pochodzenia zwierzęcego nie są odpowiednie dla niemowląt.
- mleko niemodyfikowane dostępne na rynku, charakteryzuje się m.in. wysoką zawartością białka i obciąża niedojrzałe jeszcze nerki niemowlęcia.
- mleka/napoje roślinne np. owsiane, czy inne mleka zbożowe, nie pokrywają zapotrzebowania dziecka na składniki odżywcze

Mleka alternatywne, takie jak mleko kozie, mają podobny potencjał alergizujący dlatego nie są odpowiednie do zapobiegania ani leczenia alergii na białka mleka krowiego. Jednak warto wiedzieć, że HiPP Mleko modyfikowane z mleka koziego BIO zawiera specjalny skład białka z naturalnym dla mleka koziego wysokim udziałem beta-kazeiny A2, dzięki czemu jest łatwiej trawione niż białko mleka krowiego.
Więcej informacji o Mleku modyfikowanym HiPP z mleka koziego BIO z najdziesz tutaj:Mleko modyfikowane HiPP z mleka koziego BIO – skład i korzyści dla niemowląt
Dlaczego warto wybrać mleko następne po 6. miesiącu życia?
Preparaty do dalszego żywienia niemowląt (mleko następne) są odpowiednio dostosowane do potrzeb żywieniowych niemowląt w okresie wprowadzania pokarmów uzupełniających:
- Zawartość energii odpowiednia do zapotrzebowania - preparaty do dalszego żywienia niemowląt zgodnie z przepisami UE muszą spełniać ten sam wymóg ustawowy co preparaty do początkowego żywienia niemowląt, który wynosi 60-70 kcal/100ml 2
- Preparaty do dalszego żywienia niemowląt są głównym źródłem żelaza w drugim półroczu życia.
- rezerwy żelaza u noworodka zużywane są w ciągu pierwszych sześciu miesięcy życia
- zgodnie z zaleceniami w drugim półroczu niemowlę powinno przyjmować więcej żelaza niż w pierwszych sześciu miesiącach życia.
Mleko następne HiPP zawiera dwa razy więcej żelaza niż mleko początkowe.
Mleko następne HiPP zawiera znacznie więcej wapnia niż mleko początkowe
- Preparaty do dalszego żywienia niemowląt (mleko następne) w znacznym stopniu przyczyniają się do zwiększenia spożycia wapnia w okresie wprowadzania pokarmów uzupełniających dietę
- Preparaty do dalszego żywienia niemowląt HiPP zawierają około 40% więcej wapnia niż preparaty do początkowego żywienia niemowląt HiPP.

Zainteresował Cię ten artykuł?
Zapraszamy do bezpłatnej rejestracji w celu uzyskania dostępu do dodatkowych materiałów tworzonych we współpracy ze specjalistami.
Czytaj także:
Działanie prebiotyczne GOS w mleku modyfikowanym dla niemowląt – wyniki badań
Mleko HiPP BIO COMBIOTIK® i jego cenne składniki – unikalne połączenie naturalnie występujące w mleku mamy
1. H. Szajewska i wsp. Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia niemowląt, Standardy medyczne – pediatria, 2021, tom 18, str. 805-821
2. Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2016/127 z dnia 25 września 2015 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 609/2013 w odniesieniu do szczegółowych wymogów dotyczących składu preparatów do początkowego żywienia niemowląt i preparatów do dalszego żywienia niemowląt
3. Braegger et al. JPGN 2011; 52: 238-50 (ESPGHAN= European Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition).
4. Koletzko et al. J Perinat Med 2008; 36: 5-14.
5. Maldonado J et al. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2012; 54(1): 55–61.
6. Gil-Campos M et al. Pharmacol Res 2012; 65(2):231–238
7. Maldonado-Lobon JA et al. Pharmacol Res 2015; 95–96:12–19
8.Piloquet et al. Am J Clin Nutr 2024; 119 (5): 1259-1269